Kesin Teminat Nasıl İade Alınır? Yapım İşlerinde İlişiksizlik Belgesi Çelişkisi

Kesin Teminat Nasıl İade Alınır? Yapım İşlerinde İlişiksizlik Belgesi Çelişkisi

Hemen paylaşın

Bu yazımızda, yüklenicinin kesin teminat iadesini, güncel mevzuat hükümlerine göre değerlendireceğiz.

Kesin Teminat (Yapım İşleri)

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi için; sözleşme öncesinde yükleniciler idareye kesin teminat verirler.

Yapım işlerinde; teklif fiyatının % 6’sı oranında alınan kesin teminat, teklifin sınır değerin altında olması halinde; yaklaşık maliyetin % 9’u olmaktadır.

Kesin Teminat İadesi

İhale Mevzuatı Açısından

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu madde 13’e göre

Öncelikle taahhüdün sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmesi ve yüklenicinin idareye herhangi bir borcunun bulunmaması gerekmektedir.

Bu şartın sağlanması halinde; geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, SGK ilişiksiz belgesi getirilmesi ve  kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı iade edilecektir. Yüklenim nedeniyle; idareye, Sosyal Güvenlik Kurumuna, ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerini kesin kabul tarihine veya garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde; protesto çekmeye gerek kalmadan kesin teminat borçlara mahsup edilerek kalan tutar(varsa) yükleniciye iade edilecektir.

Kamu İhale Genel Tebliği Madde 18.4.1‘e göre

SGK tarafından ilişiksizlik yazısının geç verilmesi sebebiyle kesin teminat mektuplarının süresinin dolmasına meydan vermemek adına; kesin kabul, kabul veya garanti süresinin bitimine kadar ilişiksiz belgesi getirilmesi gerekmektedir. Aksi halde, kesin teminat paraya çevrilerek borçlara mahsup edilecektir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi 45.maddesine göre

Taahhüdün sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmesi ve yüklenicinin idareye herhangi bir borcunun bulunmaması gerekmektedir. Geçici kabulün onaylanmasına binaen kesin teminatların yarısı; kesin kabulün onaylanmasından sonra ise kalanının iade edilmesi için; Yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi getirmesine gerekmektedir.

Yüklenicinin sözleşme konusu iş nedeniyle; idare ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları, ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintileri kesin kabul tarihine kadar ödenmezse; teminatlar paraya çevrilerek borçlara karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

[ads]

Sosyal Güvenlik Mevzuatı Açısından

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 90

İhale konusu işle ilgili yüklenicilerin; Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra kesin teminatlar iade edilir.

İşverenlerin, kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar, bankalar veya kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar nezdindeki her çeşit alacak, teminat ve hak edişleri üzerinde işçi ücreti alacakları hariç olmak üzere yapılacak her türlü devir, temlik ve el değiştirme, Sosyal Güvenlik Kurumunun alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder.

Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 7.maddesine göre

İşveren tarafından idareye ihale konusu işle ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmedikçe kesin teminatı iade edilmez.

Değerlendirme Ve Sonuç

Mevzuat hükümleri genel olarak değerlendirildiğinde; kesin teminatın iadesi için yüklenicinin, sözleşme taahhüdüne uygun olarak işi tamamlaması, o işle alakalı olarak; İdareye, Sosyal güvenlik Kurumuna veya çalışanlara ve çalışan ücretine göre muhtasar vergisi borcunun olmaması gerekmektedir. Yüklenicinin idareden alacağı varsa, borçlu olduğu kurumlar adına idare tahsilatı yapar ve yüklenici alacağından keserek bu kurumlara öder.

SGK mevzuatını incelersek; ilişiksizlik belgesi sunulmadan idarelerin kesin teminatı iade edemeyeceği açıktır.(piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini hariç) Lakin yapım işleri için 4735 Sayılı Kanunda; kesin teminatın iadesini 2 ye bölmüş, ilk yarısının iadesi için sadece geçici kabul şartı getirmiştir.

Aynı ibare genel şartnamede: ”…geçici kabul tutanağının onaylanmasından  ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların yarısının; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanının, yükleniciye iade edilebilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi getirilmesi zorunludur…’‘ olarak belirtilmektedir.

Uyuşmazlık, Yapım işlerinde sgk ilişiksizlik belgesi olmadan kesin teminatın yarısının iade edilip edilmeyeceği hakkındadır.

İhale mevzuatında 2 adet ana Kanun bulunmaktadır. Birincisi 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu.İkincisi, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. Bu iki ana Kanun doğrultusunda mevzuatlar şekillenmiş ve detaylandırılmıştır. Diğer taraftan Yapım İşleri Genel Şartnamesi ise; idare ile yapılan sözleşmenin 1 no’lu eki olması yanında, birçok hususta da sözleşme hükmündedir.

Bazı idarelerin geçici kabul sonrası kesin teminatın yarısını iade ettiği bilinmektedir. Ancak konu SGK uygulamalarını yakından ilgilendirdiği için öncelik, SGK mevzuatında olmalıdır. Nitekim, 5510 sayılı Kanunun “uygulanmayacak hükümler” başlıklı 105’inci maddesinde; diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı(istisnalar harici) belirtilmiştir. İlgili Kanunda, belge alınmadan kesin teminatın iade edilemeyeceği açıktır. Dolayısıyla 4735 Sayılı Kanunun 13.maddesinde belirtilen husus(yapım işleri için) uygulanmayacaktır. Yine bu düşünceyi , genel şartname de desteklemektedir.

Sonuç olarak; SGK kurumundan ilişiksizlik belgesi getirilmeden kesin teminatların iade edilmemesi gerektiği, aksi halde sorumluluğun iadeyi gerçekleştiren ilgililerde olacağı söylenebilir.

—Online İhale Eğitimlerimiz—

Kamu İhale , E-Teklif, Metraj ve Yaklaşık Maliyet Kursu –İncele/Satın Al

Yapım İhaleleri Sözleşme Uygulamaları Eğitimi (Hakediş) –İncele/Satın Al

Yeni Birim Fiyat Tespiti ve Uygulamaları Eğitimi -(Yapım işleri) –İncele/Satın Al